Tomaž Šalamun

Poeta słoweński.

Urodzony 4 lipca 1941 r. w Zagrzebiu (Chorwacja), zmarł 27 grudnia 2014 r. w Lublanie (Słowenia).

Ukończył historię sztuki na uniwersytecie w Lublanie.

Jako student brał udział w redagowaniu czasopisma kulturalnego Perspektive (Perspektywy), które w 1964 r. zostało zlikwidowane przez władze jako zagrażające porządkowi społecznemu SFRJ. Przy tej okazji Šalamun został aresztowany, ale wobec zdecydowanego protestu słoweńskich intelektualistów nie postawiono mu zarzutów i uwolniono po kilku dniach.

Debiutancki tom wierszy Poker, wydany nakładem własnym autora w 1966 r., spotkał się z żywym oddźwiękiem, w tym z oskarżeniami autora o "nihilizm", "dekadencję" i "nieodpowiedzialność". Obecnie tom ten uważany jest za jeden z punktów zwrotnych w słoweńskiej literaturze XX w.

W roku 1970 Šalamun, jako uczestnik grupy artystów-konceptualistów OHO (nazwa pochodzi od połączenia słoweńskich wyrazów "oko" i "ucho"), wyjechał na miesięczną wystawę do Nowego Jorku, na zaproszenie Museum of Modern Art. Wizyta ta wywarła duże wrażenie na poecie, który następnie wielokrotnie powracał do USA na dłuższe i krótsze pobyty, podczas których napisał znaczną część swoich wierszy. W latach 1979-1981 przebywał również na stypendium w Meksyku, co wywarło istotny wpływ na jego dykcję poetycką.

Po niedługim okresie zatrudnienia jako historyk sztuki w Muzeum Sztuki Współczesnej i Akademii Sztuk Pięknych w Lublanie, utrzymywał się z tłumaczeń i prac dorywczych (na skutek kolejnego "podpadnięcia" władzom socjalistycznej Jugosławii), a w późniejszym czasie całkowicie poświęcił się pracy poetyckiej.

W ostatnich latach prowadził również zajęcia na wydziałach "creative writing" dwóch uniwersytetów w USA.

W latach osiemdziesiątych XX w. poeta wyrażał poparcie dla dążeń niepodległościowych Słowenii.

Po uzyskaniu przez Słowenię niepodległości, w latach 1996-1997 pełnił funkcję attaché kulturalnego konsulatu Republiki Słowenii w Nowym Jorku. 

Opublikował ponad trzydzieści tomów poezji w języku słoweńskim, tłumaczenia jego wierszy ukazywały się również w wydaniach książkowych w kilkunastu krajach Europy i w USA.

Wydania książkowe w języku polskim:

• Wiersze (wybór), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979

• Straszne święta (wybór), Kraków: Agencja Wydawnicza Zebra, 1996

• Poker (kompletne tłumaczenie debiutanckiego tomu), Katowice: Ars Cameralis Silesiae Superioris, 2002

• Czytać: kochać (wybór), Katowice: Ars Cameralis Silesiae Superioris, 2002

• Jabłoń (wybór), Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2004

  
  

  W Instytucie Mikołowskim opublikował książkę "Pora roku" (IM, 2013).