Spotkanie autorskie KRZYSZTOFA KARASKA i GRZEGORZA KOCIUBY
związane z promocją ich najnowszych książek wydanych nakładem Instytutu Mikołowskiego w roku 2013:
Krzysztof Karasek "Słoneczna balia dzieciństwa" (tom wierszy) i Grzegorz Kociuba "Twarze rozbitka. O poezji i eseistyce Krzysztofa Karaska".
Prowadzenie: Maciej Melecki & Krzysztof Siwczyk
Znamienne, że Słoneczną balię dzieciństwa Krzysztofa Karaska otwiera wiersz będący parafrazą Mostu Mirabeau Apollinaire’a, a zamyka utwór, którego pierwszy wers zaczerpnął autor z Pieśni o ziemi naszej Wincentego Pola. Z jednej strony liryk nowoczesny, koryfeusz awangardy, współtwórca nowej poetyckiej „narzędziowni”, z drugiej autor na wskroś tradycyjny, osadzony głęboko w rodzimym pejzażu oraz narodowym imaginarium i idearium Dziwne zestawienie, paradoks, niekonsekwencja? Niekoniecznie, jeżeli pamiętamy, że autorowi Świętego związku bliska jest Hulme’owska koncepcja „awangardy klasycznej”. Głosi ona, że poezja żywotna, wyczuwająca najważniejsze napięcia swego czasu potrafi użyć nowoczesnych literackich narzędzi do opisu człowieka współczesnego ale też odwiecznego. Taka poezja nie ogranicza się do jednej dykcji, jednego tematu, jednego systemu wartości, lecz sytuuje siebie na stykach i przecięciach wielu oglądów, głosów, tradycji, pamiętając jednocześnie, że efektem jej zabiegów nie może być eklektyzm, ale wyrazista postawa i rozpoznawalny głos. Tak właśnie dzieje się w poezji Krzysztofa Karaska, która, korzystając mistrzowsko z bogatego repertuaru nowoczesnych środków poetyckich, nie boi się podejmować tematów wielkich i odwiecznych, ale też niskich, niewygodnych, politycznie niepoprawnych.
W Słonecznej balii dzieciństwa przemawia poeta wieloma językami. Znajdziemy tu utwory, którymi rządzi poetyka snu, ale też realistyczne obrazy codziennego życia. Błyskotliwe oglądy i diagnozy naszej społecznej oraz kulturowej kondycji sąsiadują z wierszami… fizjologiczno-metafizycznymi („orgazm jest odzyskaną więzią z transcendentem”). Błyski aforystyczne, sentencjonalne wcale dobrze komponują się z przejmującymi, poruszającymi lirykami, w których poeta portretuje swe wnuki, ale też powraca do dzieciństwa, gdy budziło się już w nim poetyckie powołanie. Jeżeli dodamy do tego utwory oryginalnie interpretujące literacką i kulturową tradycję; grające z tradycją na wiele sposobów i przy użyciu wielu instrumentów, otrzymujemy książkę, którą nie tylko świetnie się czyta, ale można się nią także posilić duchowo!
Słoneczna balia dzieciństwa niczego radykalnie w poezji Karaska nie zmienia. Ale też nie to stanowi o jej wartości. Siłą tej książki są… prywatność, kameralność, liryczność, także tradycyjnie rozumiana, chociaż autor nie raz wypowiadał się o niej z przekąsem. Powiedzmy, na koniec, i to. Słoneczna balia dzieciństwa nie jest kolejną książką kolejnego współczesnego autora. To książka nie tylko wybitnego, ale WIELKIEGO poety! A tacy nie rzucają: słów, zdań, strof, wierszy… na wiatr!
Grzegorz Kociuba
Książka Grzegorza Kociuby Twarze rozbitka. O poezji i eseistyce Krzysztofa Karaska z wielu powodów budzi szacunek i uznanie. Najpierw z racji wyraźnie uformowanego dyskursu krytycznego. Autor szczęśliwie omija pułapki krytyki impresyjnej i dygresyjnej, unika powierzchowności, nie przesłania sobą tekstu. Przeciwnie – zawsze wsłuchany w jego głos, w jego wnętrze, ustawia swój dyskurs bardzo blisko dzieła i autora. Jest rzetelny, potrafi być przenikliwy. Dysponuje dobrze uformowanym, sprawnym aparatem profesjonalnego czytelnika. Wrażliwy, otwarty na sferę wartości, stroni jednocześnie od czytania ideologicznego, czy koteryjnego. Wiele łączy go z nowoczesnymi odmianami krytyki egzystencjalnej - wszak poszukuje w tekstach przede wszystkim właśnie śladów nie podrobionej, nieudawanej egzystencji, znaków takiego a nie innego światoodczucia, rysów twarzy kogoś innego niż my sami. Jest świadomy swego zakorzenienia w tradycji polskiej krytyki. Ale swój własny, niepodrobiony głos zawdzięcza też wierności osobistej wizji literatury, lojalności wobec swego poetyckiego mistrza.
Wojciech Kudyba
KRZYSZTOF KARASEK - Poeta, eseista, krytyk literacki. Urodził się 19 lutego 1937 roku w Warszawie, syn artysty plastyka Romana Karaska. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim (filozofię) oraz na Akademii Wychowania Fizycznego (osiągał dobre wyniki w skoku o tyczce). Jego debiut prasowy miał miejsce w roku 1966 na łamach miesięcznika "Poezja". W latach 1967-1971 należał do zespołu redakcyjnego czasopisma "Orientacje". Później, do 1978 pracował w miesięczniku "Nowy Wyraz", a w okresie 1983-1993 w miesięczniku "Literatura". W roku 2008 otrzymał nagrodę Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych "Książka Lata 2008" za tomik poezji Autostrady i konie. W lutym 2009 został uhonorowany Nagrodą Literacką im. Władysława Reymonta za całokształt twórczości. Poezja Karaska była identyfikowana jako przynależna do Nowej Fali. Cenili ją twórcy tacy jak Zbigniew Herbert i Ryszard Kapuściński. Późniejsze teksty rozwijają tę poetykę w kierunku większej elegijności, bardziej potoczystego opisu i wyciszenia efektów stylistycznych. Janusz Drzewucki twierdzi zresztą, że duża skala poetyckiego głosu i pewna niejednorodność cechowały tę twórczość od początku: "Krzysztof Karasek nie był tylko poetą politycznym, […] poetą politycznym był najmniej. Liryka tego autora jest od zawsze polifoniczna, wielogłosowa. Poeta posługuje się najrozmaitszymi stylami, idiomami, poetykami. Bywa i publicystyczny, i refleksyjny, raz jest tradycjonalistą, innym razem awangardystą, bywa jednoznaczny i dwuznaczny, w otaczającym świecie interesuje go zarówno to, co fizyczne, jak i to, co metafizyczne." Jego twórczość obejmuje dziedziny i stylistyki tak odległe, jak zaangażowanie w problemy społeczno-polityczne w debiutanckim tomie Godzina jastrzębi (1970), zawierającym słynny poemat Rewolucjonista przy kiosku z piwem, refleksje o czasie i o kondycji ludzkiej w Lekcji biologii (1990) oraz poezja wchodząca w dialog z antycznymi, horacjańskimi wzorcami, zawarta w książce Ody (2009). Obok twórczości własnej Karasek aktywnie pracował nad popularyzacją autorów wcześniejszych, i to bardzo różnorodnych. Zredagował on wybory wierszy autorów tak różnych, jak Tadeusz Peiper, Anatol Stern, Daniel Naborowski, Gottfried Benn, Rafał Wojaczek i Tytus Czyżewski, a także antologię Współcześni poeci polscy. Poezja polska od roku 1956 (1997). W Instytucie Mikołowskim opublikował tom Dziennik rozbitka (2012), za który był nominowany do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej (2013).
GRZEGORZ KOCIUBA - ur.19.02.1963 roku w Tarnowcu k. Jasła. Poeta, krytyk literacki, pedagog. Opublikował książki poetyckie: Obserwacje (1991), Budzenie twarzy ( 1997), Ślady i znaki (2001), Widoki i widzenia (2005), Powiększenia. Wiersze 1991-2006 (2009), Stonka i inne wiersze (2011), prozę Ktoś (2003) oraz pracę krytycznoliteracką Maski/Twarze. Eseje, szkice, recenzje o poezji (2009). Członek SPP. Stypendysta Ministra Kultury. Jako krytyk zajmuje się głównie polska poezją współczesną i najnowszą. Współpracuje m.in. z „Twórczością”, „Toposem”, „Arteriami”, „Migotaniami”. Polonista w LO im. M. Kopernika w Tarnobrzegu. Jego wiersze były tłumaczone na: angielski, czeski, serbski, ukraiński, włoski. Mieszka w Tarnobrzegu.
